De nieuwste Fairphone van de gelijknamige activistische smartphonemaker doet onder de motorkap een flinke stap voorwaarts ten opzichte van zijn voorganger en probeert zich te nestelen in het middensegment. Hoe houdt deze modulaire telefoon zich staande tussen de gelijmde concurrenten? Tijd om deze telefoon met een verhaal letterlijk en figuurlijk te ontleden.

Fair-wat?

Fairphone. Deze Nederlandse telefoonboer mag dan misschien iets minder bekend zijn dan de grote namen, ze hebben een missie die de aandacht verdient. Als je een nieuwe telefoon koopt, kun je meestal niet wachten om het doosje te openen en ermee aan de slag te gaan. Daardoor sta je niet altijd stil bij welke reis hij al heeft afgelegd voordat je hem aanzet en wat er nu eigenlijk aan kostbare materialen in zit. Een deel daarvan is gerecycled en krijgt op deze manier een tweede leven. De rest komt uit herleidbare bronnen, zodat ze kunnen controleren of die eerlijk worden gewonnen, zowel voor mens als milieu. Daarnaast is er een recycleprogramma voor je oude telefoon, die na aanschaf van een nieuwe vaak al snel in een la verdwijnt. Dat is zonde, want meestal doet ‘ie het nog prima. Maar ook als hij stuk is, zitten er onderdelen in die nog wel even mee kunnen. Fairphone biedt de mogelijkheid om je oude toestel op te sturen in ruil voor een tegoedbon voor de webshop. Daar zou je bijvoorbeeld hun draadloze earbuds mee kunnen kopen, die ik ook mocht testen. Daarover zo meteen meer, eerst eens kijken naar de telefoon.

De filosofie van Fairphone kan je niet ontgaan. Zelfs het doosje ademt duurzaamheid met karton uit verantwoorde bronnen en inkt op basis van soja. Maar de grootste bijzonderheid is natuurlijk de telefoon. Normaal gesproken houdt het openen na het doosje wel op. Nu kon ik nog een stap verder gaan. Het is lang geleden dat ik een toestel zelf open kon maken. De batterij, een van de meest slijtagegevoelige onderdelen, kun je er eenvoudig uit lichten zonder dat er gereedschap aan te pas hoeft te komen. Het doet denken aan lang vervlogen tijden waarin phones nog niet smart waren en je met bellen, sms’en en Snake al tevreden was. Maar de tijd heeft niet stilgestaan. Aan de achterkant vind je twee 48MP camera’s, aan de voorkant een van 25MP en je hebt de keuze uit 128 of 256GB opslag, die je met een micro-SD-kaart uit kunt breiden. Dat was ten tijde van de zwart-witschermpjes wel anders. Verder is er plaats voor 1 fysieke simkaart en een eSim en 5G is ook van de partij (de speedtest vind je onderaan). WiFi 6 ontbreekt wel, net als gezichtsherkenning. In plaats daarvan kun je voor de beveiliging van je gegevens vertrouwen op de vingerafdrukscan die aan de rechterkant in de verzonken aan-uitknop zit.

Naast de batterij, met nog geen 4.000 mAh aan de krappe kant, kun je nog meer onderdelen vervangen, mocht dat ooit nodig zijn. De selfiecamera, achtercamera’s, beide luidsprekers, de USB-C-poort, de achterkant en het scherm worden los verkocht en kun je zonder tussenkomst van een reparateur vervangen, mits je dat aandurft natuurlijk. Ondergetekende heeft het toestel helemaal uit elkaar gehaald en weer in elkaar gezet met niets meer dan twee gangbare schroevendraaiers en alles werkt nog. Dat is goed voor het zelfvertrouwen, maar belangrijker nog: je hoeft geen nieuwe telefoon te kopen als er een onderdeel stuk is. Zo kan hij langer mee en dat scheelt kostbare grondstoffen en is goed voor je portemonnee. De modulaire binnenkant heeft wel gevolgen voor het design. Zo zijn de randen boven en onder het scherm vrij dik en is het toestel zelf met 10,5 mm volslank te noemen. Ook niet onbelangrijk: Fairphone levert alleen het hoognodige, de telefoon dus. Accessoires als een oplader en kabel moet je er los bij bestellen. Als je ze niet al hebt natuurlijk, wat precies de reden is dat ze er niet bij zitten. De kans dat je die ergens in een kast vindt, is vrij groot. De aansluiting is van het type USB-C, dat vanaf eind 2024 verplicht is, maar op een enkele eigenwijze fabrikant na al op bijna alle telefoons te vinden is. Na registratie krijg je maar liefst 5 jaar garantie. Dat straalt vertrouwen uit.

Software, beeld en geluid

Hoewel Android 12 inmiddels al een tijdje mee gaat, start de telefoon op met 11. Een update brengt daar nu nog geen verandering in, maar vanaf oktober wordt Android 12 uitgerold. Tot die tijd mis je bijvoorbeeld de nieuwe privacyfuncties. Daar staat tegenover dat de Fairphone 4 een bandschone Android-versie heeft. Er staan alleen wat Google-apps op, verder niets en dat bevalt goed. Het staat je natuurlijk vrij om ze er alsnog zelf op te zetten, maar het is wel zo netjes om de keuze aan de gebruiker te laten, zodat die zelf in de hand heeft welke apps erop staan en eventueel mee kunnen kijken. Daar kunnen andere fabrikanten een voorbeeld aan nemen. Te zijner tijd zal Android 13 beschikbaar worden en Fairphone hoopt ook 14 en 15 aan te kunnen bieden, maar is daarvoor afhankelijk van de chipfabrikant en kan daarom geen beloftes doen. Hoewel oudere Android-versies nog wel even ondersteund zullen worden, kan het dus zijn dat je naar mate de leeftijd van de telefoon vordert nieuwe functies misloopt.
Qua scherm zijn er wat concessies gedaan. De degelijke basis is er, met mooie, heldere kleuren en een scherp en gedetailleerd beeld, maar dit LCD-paneel kan niet het licht-donkercontrast bieden van AMOLED en aan de randen en hoeken is het beeld iets donkerder dan de rest. Ook de verversingssnelheid van 60Hz blijft wat achter bij andere toestellen in deze prijsklasse.
Het geluid is dik in orde. Je krijgt een breed stereogeluid met voldoende detail en het geheel is mooi in balans. Zelfs de bass is voor een telefoon meer dan prima. Dat komt omdat het hele toestel meetrilt. Als dat opzet is, hebben ze dat slim gedaan.

Earbuds

Wil je nog meer uit je geluidservaring halen, dan zijn er de True Wireless Earbuds. Van het webshoptegoed dat je krijgt bij het inruilen van je oude telefoon, kun je bijvoorbeeld deze bluetooth-oortjes kopen in matchende kleuren (of juist niet). Maar als je er snel bij bent, krijg je ze gratis. Meer over deze actie vind je hier. Je ontvangt de oortjes in een mooi oplaaddoosje. Ook hiervoor geldt dat ze geproduceerd zijn met eerlijk gewonnen en gerecyclede materialen. In tegenstelling tot de telefoon kun je ze niet zelf openmaken en repareren, maar mocht er onverhoopt iets stuk gaan, dan kun je wel het oplaaddoosje, beide oortjes en de oorkussentjes los bestellen. Zo hoef je geen hele nieuwe set te kopen. Om de accu’s, de meest kwetsbare onderdelen, te beschermen heeft Fairphone maatregelen genomen. Zo hebben ze ervoor gekozen om de oortjes en het doosje langzamer te laten opladen, maar als je ze ’s nachts oplaadt, zul je daar in de praktijk geen last van hebben. En het is een maar een klein offer voor een naar eigen zeggen twee keer zo lange levensduur. Er zit een USB-C-aansluiting op, dus je kunt dezelfde oplader gebruiken als voor de telefoon.
Tijd om ze in te doen. De telefoon ziet ze meteen en koppelen is een fluitje van een cent. Het geluid is indrukwekkend. Zowel de hoge als lage tonen zijn goed vertegenwoordigd en details in de muziek zijn prima te horen. Bij films krijg je een ruimtelijk geluid en komen geluiden, spraak en muziek goed uit de verf. De actieve ruisonderdrukking doet zijn werk voortreffelijk en weet het omgevingsgeluid er nauwkeurig uit te filteren. De bediening is simpel en als je je playlist hebt klaargezet, kun je met de oortjes pauzeren, naar een vorig of volgend nummer gaan en telefoongesprekken aannemen. En als je ze uitdoet, stopt de muziek vanzelf. Dat werkt heel prettig.

Camera's

De twee 48MP-camera’s leveren scherpe foto’s af. De ultragroothoeklens doet dat zonder veel vervorming. Verder zit er geen optische zoom op, dus bij meer dan 1x inzoomen lever je kwaliteit in. Bij foto’s met groot contrast, zeker bij tegenlicht, mist er wat detail in de donkere delen, maar de kleuren zijn prachtig.

Conclusie

Ook als je duurzaamheid hoog in het vaandel hebt staan, is een telefoon onmisbaar. De Fairphone 4 is er voor degenen die hun ecologische voetafdruk klein willen houden en in ruil daarvoor op technisch vlak iets toe willen geven, maar wel een vlot toestel willen hebben waarbij de belangrijkste dingen het prima doen. Je betaalt er in eerste instantie wel iets meer voor, maar hoe langer je ‘m houdt, hoe goedkoper hij wordt. En je steunt er een mooi initiatief mee dat de smartphonewereld wakker kan schudden.

V Modulair design
V Gaat lang mee
V 5G, Dual sim (eSim)
V Duurzaam geproduceerd
V Geluid
V Geheugen uitbreidbaar

X LCD-scherm
X Weinig camerafuncties
X Android 11

 

TMTVreviews